Wieniec adwentowy - symbol oczekiwania Pana Jezusa

Adwent – to szczególny okres w kościelnym roku liturgicznym. Obejmuje cztery kolejne niedziele przed Bożym Narodzeniem. Łacińskie Adventus jest tłumaczeniem słowa greckiego oznaczającego w starożytnym Rzymie oficjalne przybycie dygnitarza państwowego po objęciu urzędu.

Aktualnie w Kościele katolickim czas ten charakteryzuje się specyficznymi formami przeżywania i zgłębiania tajemnic wiary, na przykład przez rozwój praktyk pobożnościowych o charakterze zarówno prywatnym jak i wspólnotowym. Zaliczamy do nich między innymi:
- uczestnictwo w porannych Mszach św. odprawianych na cześć Maryi – Roratach;
- przygotowywanie spektakli poświęconych wydarzeniom zbawczym, związanych z Bożym Narodzeniem;
- przygotowanie artystycznych wyobrażeń żłóbka Pana Jezusa - szopki;
- tradycję tworzenia wieńca adwentowego, o którym kilka informacji poniżej.

Formowanie wieńca adwentowego nie należy do najstarszych zwyczajów. Pojawił się dopiero w latach trzydziestych XIX wieku w Niemczech. Jego pomysłodawcą był teolog i działacz społeczny, pastor Jan Henryk Wichern (1808-1881), który szczególną troską otaczał wychowanie osieroconych dzieci. Prowadził dla nich w Hamburgu szkołę– przytułek. Zawsze chciał, aby jego podopieczni czuli się tam jak w rodzinie. Szczególnie jednak pragnął, aby w okresie oczekiwania na Boże Narodzenie, kiedy wydłużały się wieczory i skracały dnie, atmosfera była wyjątkowa. Wpadł na pomysł, aby na ten czas zmienić wystrój świetlicy i wprowadzić nastrój bardziej sprzyjający modlitwie. Sporządził szczególny wieniec. Na obrzeżu koła o średnicy dwóch metrów umieścił dwadzieścia cztery małe świeczki. Każda miała być zapalana w kolejny, zwyczajny dzień Adwentu, w czasie spotkań, podczas których prowadzono lekturę Słowa Bożego wraz z refleksją, modlitwą i śpiewem. W miarę upływu lat zwyczaj ten zaczął rozpowszechniać się nie tylko na terenach Niemiec, ale także w Austrii i na Węgrzech oraz w innych krajach. Do Polski dotarł w pierwszej połowie XX wieku.

Wieniec adwentowy wykonywany jest w kształcie koła z gałązek szlachetnych drzew iglastych, np. jodłowych, czy też świerkowych lub sosnowych, z liści laurowych bądź mahoniowych. Okrągły kształt wieńca adwentowego jest symbolem jedności i nieskończoności. Przypomina powtarzający się cykl pór roku, wieczność Boga i jest znakiem zwycięstwa Chrystusa. Wiecznie zielone gałązki iglaste to oznaczenie wiecznego życia i nadziei - na świat ma przyjść Mesjasz, który pokona ciemność, zło i śmierć. Do dekoracji wieńca używa się szyszek, jesiennych liści, owoców głogu lub jarzębiny, wstążek w kolorach czerwonym, fioletowym, żółtym, srebrnym i złotym. Czerwone wstążki zawiązywane na wieńcu symbolizują miłość Boga, która najpełniej objawia się w narodzeniu Syna Bożego, który stał się człowiekiem. Fioletowe wstążki to znak pokuty i nawrócenia w oczekiwaniu na przyjście Mesjasza.

Pośród zielonych gałązek wieńca umieszcza się cztery świece symbolizujące cztery niedziele i mijające tygodnie Adwentu, które jednocześnie wskazują na najważniejsze etapy historii zbawienia. Wśród różnych interpretacji ich znaczeń można odnaleźć także następującą:

Pierwsza świeca zapalana w I niedzielę Adwentu – symbolizuje przebaczenie przez Boga Adamowi i Ewie grzechu nieposłuszeństwa.
Druga zapalana w II niedzielę Adwentu – oznacza wiarę patriarchów Narodu Wybranego w dar Ziemi Obiecanej.
Trzecia świeca zapalana w III niedzielę Adwentu – to znak radości króla Dawida świętującego przymierze z Bogiem.
W czwartą niedzielę Adwentu zapala się ostatnią ze świec – wskazującą na nauczanie proroków zapowiadających przyjście Mesjasza i Jego Królestwa pokoju i sprawiedliwości.

Światło czterech świec umieszczonych na wieńcu uświadamia nam stopniowe zbliżanie się do prawdziwej światłości Bożego Narodzenia. Zapalane kolejno świece zwracają uwagę na przemijalność czasu, na zbliżające się spotkanie z Panem w Boże Narodzenie, ale nie tylko, bo w związku z powyższym na konieczność przygotowania się na ten dzień przez pokutę i nawrócenie.

Wieniec adwentowy jest ważnym elementem dekoracji ołtarza w kościele w okresie Adwentu, jest obrazem wspólnoty oczekującej w miłości i radości na swojego Pana. Warto zatem także zatroszczyć się o to, by ten znak przypominający o Adwencie był też w naszych domach i pomagał nam jak najlepiej przygotować się na Boże Narodzenie przez np. ustalenie rytmu wspólnych rodzinnych spotkań na modlitwie, w blasku coraz pełniejszej jasności rozprzestrzeniającej się z „naszego domowego adwentowego wieńca”.

Rodzina bł. Edmunda Bojanowskiego zaprasza do współuczestniczenia w podtrzymywaniu tradycji posiadania domowych wieńców adwentowych, które były rozprowadzane w parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus w niedzielę 27 listopada. Środki uzyskane z tego dzieła zostaną przekazane na misje w Kamerunie, które prowadzi Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP.

Symboliczny blask naszych wieńców adwentowych może zatem dotrzeć aż do Afryki. Możemy pomóc mu w tym, a wówczas krąg naszej wspólnoty oczekujących na swego Pana, będzie większy, pełniejszy i radośniejszy!

Agnieszka Filipek

Na podstawie przesłanych materiałów oraz: ks. Andrzej Żądło, Liturgia i formy pobożności ludowej w adwencie w świetle „Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii”,[w:] „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, numer 4 (2004), ROK LVII, s. 245-260.